İş hukuku davalarında arabuluculuk 2018 yılı Ocak ayından bu yana zorunlu hale gelmiştir. Artık iş kazasına dayalı tazminat davaları haricinde işverenden talep edilecek her türlü tazminat ve ücret alacakları için öncelikle arabulucuya başvuru zorunludur. Arabulucuya başvuru yapılmadan açılan davalar dava şartı eksikliğinden esasa girilmeden reddedilecektir.  

İşten ayrılan veya işten çıkartılan işçi, dava açmadan önce arabuluculuk başvuru büroları aracılığı ile zorunlu arabulucuya başvuru yapabilecektir. İşçinin tek taraflı olarak zorunlu arabulucuya başvuru yapması yanı sıra eğer işçi ve işveren anlaşabiliyorsa birlikte kendi seçtikleri bir arabulucuya da başvuru yapabilirler yani ihtiyari arabuluculuk yolunu da seçebilirler, tarafların ortak bir arabulucuda anlaşmaları halinde başvuru yapılan ihtiyari arabulucunun tutacağı tutanaklar ile de dava şartı yerine getirilmiş olacaktır. Fakat ne yazık ki, arabuluculuk süreçlerinin kötüye kullanılmaya çalışıldığı, işçilerin aldatıldığı ve tazminat haklarının ellerinden alınmaya çalışıldığı somut olaylarla karşılaşmaktayız. Ne yazık ki işverenler, işçileri tazminat ödeyeceğiz diye kandırmakta ve ihtiyari arabuluculuk tutanakları imzalatmakta veya ihtiyari arabuluculuk ile hak ettiğinin çok altında tazminat veya ücret ödemeleri yapmaktadırlar.

İşçiye kandırılarak, aldatılarak arabuluculuk tutanağı imzalatılmış ve tazminatları ödenmemiş veya çok az bir ödeme yapılmış ise bu durumda ne yapılmalıdır. Elbette ki bu şekilde kandırılarak, aldatılarak bir işçiye tutanak imzalatılması halini hukuk düzeni korumayacaktır. Böyle bir durumda işverence ihtiyari arabuluculuk yolu ile işçiye arabuluculuk tutanağı imzalatılmış ve hiç veya çok az ödeme yapılmış ise işçi, ARABULUCULUK TUTANAĞININ GEÇERSİZLİĞİNİ  ileri sürme hakkına sahiptir. Burada işçi, Borçlar Kanunu çerçevesinde edimler arasında aşırı orantısızlık veya irade sakatlıkları hükümlerine dayanılarak tutanağın geçersizliğini  savunacaktır. İşçi işçilik alacakları için açacak olduğu esas davasında ihtiyari arabuluculuk tutanağının geçersizliğini talep ederek hak ettiği tazminat ve ücret alacaklarının ödenmesini isteyecektir. Tabi işçinin esas taleplerini içerir davasını açmadan önce zorunlu arabulucuya gitme dava şartını yerine getirmiş olması gerekmektedir.

    Av. Ezgi Esnik Günay