İŞÇİNİN ALACAK HAKLARI NELERDİR

İşçinin bir işverene bağlı olarak çalışması karşılığında oluşan, işveren tarafından işçiye ödenmesi gereken alacaklara İŞÇİLİK ALACAKLARI denilmektedir. Nasıl ki işçinin asıl yükümlülüğü kendisine verilen işi belirlenen zamanda ve işyeri kurallarına uygun olarak yapmak ise işverenin de işçisine karşı asıl yükümlülüğü ücret alacaklarının ödenmesidir.

İşçinin, işçilik alacaklarını feshe bağlı olarak doğan alacaklar ile feshe bağlı olmadan verilen işin yapılması ile doğan alacaklar olarak ikiye ayırabiliriz.

İŞÇİNİN ÜCRET ALACAKLARI 

İşçiye çalışmasının karşılığı olarak ödenmesi gereken alacaklara ÜCRET ALACAKLARI denilmektedir. İşçiye haftalık 45 saat çalışmasının karşılığı olarak bir aylık çalışması sonunda aylık net maaşının ve asgari geçim indiriminin ödenmesi gerekmektedir.

İŞÇİNİN FAZLA MESAİ ALACAĞI

Bunun dışında eğer ki işçi haftalık 45 saatin üzerinde çalışma yapıyor ise bu durumda işçiye haftalık 45 saatin üzerinde yapılan çalışmasının karşılığı olarak FAZLA MESAİ ÜCRETİ ödenmesi gerekecektir. İş kanunu ile belirlenmiş olan haftalık 45 saatin üzerinde kalan çalışma fazla mesai çalışması olup parasal karşılığının işçiye normal saatlik ücretinin bir buçuk katı olarak ödenmesi gerekmektedir.

İŞÇİNİN RESMİ VE DİNİ BAYRAM TATİLİ ALACAĞI

Özel sektörde çalışan işçilerin de resmi ve dini bayram tatillerinde izin hakları bulunmaktadır. Fakat özel sektörde çalışan işçiler çoğu zaman resmi ve dini bayramlarda çalışmak zorunda kalabilmektedirler. Eğer işçi işverene resmi ve dini bayram tatillerinde çalışma yapacağına dair yazılı onay vermiş ise işveren tarafından resmi ve dini bayram tatillerinde verilen çalışma görevini yerine getirmesi gerekecektir. İşçi resmi ve dini bayram tatillerinde çalışma yapmış ise işveren tarafından  parasal karşılığının işçiye ödenmesi gerekmektedir.

Yukarıda ayrıntılarına yer verilen ücret alacaklarının işçiye ödenmemesi halinde ise işçi herzaman iş sözleşmesini haklı nedenler ile feshetme hakkına sahip olacaktır.

ÜCRET ALACAKLARININ İŞÇİYE EN GEÇ NE ZAMAN ÖDENMESİ GEREKİR.

İşçinin ücret alacakları işi yaptığı anda muaccel olacaktır. Yani işçinin işini yapması ile karşılığı ücret alacağını isteme hakkı doğacaktır. İşçi ve işveren arasında yapılmış iş sözleşmesi ile işçiye maaş ödeme günü belirlenmiş ise işçiye en geç bu tarihte ücret alacaklarının ödenmesi gerekecektir.

İŞÇİNİN TAZMİNAT ALACAKLARI

İşçinin iş sözleşmesinin feshine bağlı olarak hak kazanacağı alacaklara da tazminat alacakları denilmektedir.

İŞÇİNİN İHBAR TAZMİNATI HAKKI 

İşçi işveren tarafından haksız bir şekilde işten çıkartılmış ise işveren tarafından işçiye ihbar tazminatı ödenmesi gerekecektir. Eğer ki işçi işten ayrılmış ise haklı yada haksız bir şekilde işten ayrılmış olması fark etmez ihbar tazminatı alamayacaktır.

İŞÇİNİN KIDEM TAZMİNATI HAKKI

İşçi işveren tarafından haksız yere işten çıkartılması halinde veya işçinin haklı sebepler ile işten ayrılması halinde işçiye ödenecek olan tazminata da KIDEM TAZMİNATI denilmektedir. KIDEM TAZMİNATI işçinin işveren yanında geçen her bir yıllık  çalışması karşılığı olarak bir aylık brüt maaşı üzerinden hesaplanacaktır.

YILLIK İZİN ALACAĞI

İşçiye işyerinde bir senelik çalışmasını doldurması ile yıllık izin kullandırılması gerekmektedir. İşçilere verilecek yıllık ücretli izin süresi, hizmet süresi; Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara ondört gün, Beş yıldan fazla on beş yıldan az olanlara yirmi gün, Onbeş yıl (dahil) ve daha fazla olanlara yirmi altı gündür.   İşçiye yıllık izin kullandırılmamış ise işçinin kullanmadığı yıllık iznin parasal karşılığını isteme hakkı iş sözleşmesinin feshi ile mümkün olacaktır.

Makalemizde yer alan bilgiler genel bilgiler olup işçi işveren uyuşmazlıklarında UZMAN İŞ HUKUKU AVUKATINDAN danışmanlık almanızı tavsiye ederiz.


İSTANBUL AVUKAT EZGİ ESNİK GÜNAY HUKUK BÜROSU