İŞ SÖZLEŞMESİ FESHEDİLMEDEN İŞÇİYE ÖDENEN KIDEM TAZMİNATI AVANS NİTELİĞİNDE ÖDEMEDİR.  

            İşçi aynı işveren yanında çalışmaya devam ederken işveren tarafından işçiye ödenen kıdem tazminatı avans niteliğinde olup bu ödeme “kıdem avansı” olarak nitelendirilmektedir.

KIDEM AVANSI NEDİR

İşçi çalışmakta iken işçinin talebi veya işverenin insiyatifi ile işçiye ileride kıdem tazminatından mahsup edilmek üzere yapılan ödemeye kıdem avansı denilmektedir.

İŞÇİ ÇALIŞMAYA DEVAM ETTİĞİ HALDE SGK’DA ÇIKIŞ GÖSTERİLEREK KIDEM AVANSI ÖDENMESİ 

 Yargıtay kıdem avansı olarak işçiye yapılan ödeme için “hizmette devamlılık unsurunun gerçekleşmesi halinde, iş sözleşmesi feshedilmeksizin “kıdem tazminatı” adı altında yapılan ödemelerin avans ödemesi olarak nitelendirildiğini, tüm süre ve son ücret üzerinden hesaplanan kıdem tazminatından ödendiği tarihten fesih tarihine kadar yasal faizi de hesaplanarak mahsubu yoluna gidileceğini” belirtmiştir.

 Yargıtayca işçi, hiç işten çıkartılmadan işçiye ödenen kıdem tazminatının kıdem avansı olacağını belirtmiştir. İşçilere çok kere kıdem avansı ödenmesi halinde SGK’da iş çıkışlarının yapıldığı, kısa bir süre sonra işçinin SGK girişinin geri yapıldığı görülmektedir. İşçiye kıdem avansı ödemesi yapılması için işçinin SGK’da çıkışının yapılması gerekliliği bulunmamakla birlikte giriş çıkış yapılması halinde de iş ilişkisinin kesintiye uğramadığının göstergesi olarak SGK çıkış sonrası tekrar SGK girişinin hemen yapılması doğru olacaktır. Aksi durum ise işçinin fiilen çalışmaya devam eder iken SGK’sının bulunması hem muvazaalı bir işlem olacak hem de Sosyal Güvenlik Kanununa aykırılık teşkil edecektir.  

İşverenlerin ise ne yazık ki iş ilişkisi devam eder iken işçinin talebi veya işverenin inisiyatifi ile kıdem tazminatı ödemesi yapması hallerinde işçiyi SGK’da işten çıktı göstererek ibra karşılığında ödeme yaptıkları hatta arabuluculuk tutanağı ile dahi ödeme yaptıkları görülmektedir. Bu durumda işçi gerçekten işten çıkartılmamış ve fiilen işine hiç ara vermeden çalışmaya devam ettiğinden, SGK’da çıkış yapılmış ve ibrası alınmış olsa dahi Yargıtay’ca işçiye yapılan ödemenin KIDEM AVANSI olarak kabulü gerektiği görüşü benimsenmiştir. Yalnız ödenen bu kıdem tazminatının avans olarak kabulü için, daha önceki hizmetin aralıksız devam etmesi ve tasfiye edilmemiş olması gerekir.   

KIDEM AVANSI ÖDEMESİ ALAN İŞÇİ NELERE DİKKAT ETMELİDİR.

İşverenden kıdem avansı talep eden veya işveren tarafından kıdem avansı ödemesi yapılmak istenilen işçi, yalnızca ödeme aldığına dair makbuz imzalayabileceği gibi yalnızca aldığı rakam üzerinden kıdem avansı açıklaması ile hazırlanmış ibraname imzaladığına dikkat etmelidir. İşçi kıdem avansı ödemesi aldıktan veya almadan önce geniş kapsamlı başkaca alacak kalemlerini de içerir ibraname imzalamamalıdır. Zira her ne kadar işçinin iş ilişkisinin aralıksız devam etmesi halinde işçiye yapılan ödeme kıdem avansı ödemesi sayılacak ise de bu konuda işçi ve işverenin davalık olması halinde işçi SGK giriş çıkışı yapılmış ise iş ilişkisinin, hizmetin aralıksız devam ettiğini ispat etmek zorunda kalacaktır. İşçi davalık olması halinde ispat konusunda yaşayabileceği zorlukları düşünerek ibraname imzalar iken içeriğini mutlaka okuyarak ve doğruluğunu kontrol ederek imzalamalıdır.

İŞ İLİŞKİSİ DEVAM EDER İKEN İŞÇİ İLE YAPILAN ARABULUCULUK TUTANAKLARI

            İşçinin iş ilişkisi devam eder iken işçiye imzalatılan arabuluculuk tutanakları ve bu tutanaklar ile işçiden alınan ibraname geçersizdir. Zira böyle bir durumda kanun tarafından sağlanan bir olanağın kötüye kullanılması ve işçinin yanıltılması söz konusudur. Normal şartlarda usulüne uygun olarak yapılan bir arabuluculukta işçi ve işveren anlaşmış ise işçiye yapılan ödeme ile artık işçinin aynı konuda dava açma hakkı bulunmamakta iken usulüne uygun yapılmış bir arabuluculuk süreci ve tutanak düzenlenmesi söz konusu değil ise işçi tarafından işverene karşı dava açma yolu tükenmemiştir. Fakat işçi önününe çıkacak ispat zorluklarını düşünerek iş ilişkisi devam etmekte iken arabuluculuk tutanağı imzalamamalıdır.

 İŞ DAVALARINDA İŞ HUKUKU AVUKATININ ÖNEMİ

            İşverenden alacak haklarını alamamış olan işçilerin, işverene karşı açacak oldukları davalarda mutlaka uzman iş hukuku avukatlarından yardım almalarını tavsiye ederiz. Zira işverenden talep edilebilecek alacak hakları nelerdir, zamanaşımı, dava süreci, arabuluculuk sürecinde  işçinin hak kaybına uğramaması gibi konular önem arz edecek olup işçinin bu konularda yanılgıya düşmemesi için iş hukuku avukatından yardım alması önemli olacaktır.

İSTANBUL AVUKAT EZGİ ESNİK GÜNAY HUKUK BÜROSU