İŞÇİ HANGİ HALLERDE KIDEM TAZMİNATINA HAK KAZANIR

İşten ayrılan işçinin hangi hallerde kıdem tazminatına hak kazanacağı iki başlık altında toplanabilir.

İŞÇİNİN HAKLI FESHİNDE KIDEM TAZMİNATI ÖDENMELİDİR.

İlk olarak işçinin iş sözleşmesini haklı nedenler ile feshettiği kabul edilebiliyor ise işçiye kıdem tazminatı ödemesi yapılması zorunluluktur.

İşçi iş sözleşmesini iş yerindeki sağlıksız çalışma koşullarından veya bu koşullar nedeni ile bozulan sağlığından, iş yerinde çalışan bir kişide bulunan bulaşıcı bir hastalıktan dolayı feshediyor ise yapılan fesih haklı olarak kabul edilecektir.

İşçi iş sözleşmesini ahlak ve iyi niyet kurallarına uyulmayan haller nedeni ile feshettiğinde de yine kıdem tazminatına hak kazanacaktır. Örneğin işçi iş yerinde işveren veya vekilince kendisine veya ailesine yapılan hakaretlere katlanmak zorunda değildir. İşçi başka bir işçi tarafından rahatsız edildiği durumlarda da eğer işverence gerekli önlemler alınmıyor ise iş sözleşmesini haklı nedenler feshetme hakkına sahiptir.

İşverence işçiye her türlü ücret alacaklarının ödenmemesi halinde de işçi iş sözleşmesini her zaman feshetme hakkına sahiptir. Yani işçiye maaşının, fazla mesai ücretlerinin ödenmemesi iş sözleşmesini haklı neden ile feshetme imkânı verecektir.

İş yerinde işin bir haftadan fazla süre durması halinde de işçi iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilecektir.

Ayrıca iş sözleşmesinin işçi tarafından askerlik; emeklilik, yaşlılık veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacı ile; yaşlılık aylığı için öngörülen prim ödeme gün sayısının tamamlanarak işten ayrılınması veya kadın işçinin evlendikten sonra bir yıl içerisinde iş sözleşmesinin feshedilmesi hallerinde işçiye kıdem tazminatı ödemesi yapılması zorunluluktur. İşçinin ölümü halinde de sağ kalan mirasçılarına kıdem ödemesi yapılmalıdır.

İŞ SÖZLEŞMESİNİN İŞVERENCE HAKSIZ FESHİNDE KIDEM ÖDEMESİ YAPILMALIDIR.

İş sözleşmesinin işverence haksız olarak feshedilmesi halinde de işçiye kıdem ödemesi yapılmalıdır. İşverenin işçi tarafından yapılan devamsızlık, işçinin vasıflarında işvereni aldatması, işçinin işverenin ve ailesinin şeref ve namusa dokunacak sözler söylemesi, işçinin işyerinde kavga çıkarması veya kavga etmesi, işçinin işverene karşı cinsel tacizde bulunması, işçinin güveni kötüye kullanması, iş yerinde hırsızlık yapması, işverenin meslek sırlarını ortaya atmak gibi bağlılığa uymayan davranışlarda bulunması, işçinin 7 günü aşan hapis cezası ile cezalandırılması, işçinin ödevlerini uyarılara rağmen yapmaması, işçinin iş güvenliğini tehlikeye atması veya işyeri makinelerini 30 günlük ücreti ile ödeyemeyecek derecede hasara uğratması hallerinde işverenin haklı fesih nedenleri oluşabilecektir. Eğer ki işverence yapılan fesih haklı bir fesih olarak kabul edilemeyecek ise bu durumda işveren işçiye kıdem tazminatı ödemek zorunda kalacaktır.  

İŞÇİNİN KIDEM SÜRESİ NASIL HESAPLANIR

İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı işverenin bir veya değişik işyerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır.

İşyerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, işyeri veya işyerlerindeki hizmet akitleri sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.

İŞYERİNİN DEVRİ HALİNDE TÜM İŞVRENLER KIDEM TAZMİNATINDAN SORUMLUDUR.

İşyerinin devri veya herhangi bir suretle el değiştirmesi halinde işlemiş kıdem tazminatlarından her iki işveren sorumludur.

Ancak, işyerini devreden işverenlerin bu sorumlulukları işçiyi çalıştırdıkları sürelerle ve devir esnasındaki işçinin aldığı ücret seviyesiyle sınırlıdır.

EMEKLİLİK HALİNDE KIDEM TAZMİNATI ALABİLMEK SGK’DAN YAZI ALINMASI GEREKLİDİR. 

Emekliliğe hak kazanmış olması sebebi ile kıdem tazminatını alarak işten ayrılmak isteyen işçinin emeklilik sebebi ile aylık veya toptan ödemeye hak kazanmış bulunduğunu ve kendisine aylık bağlanması veya toptan ödeme yapılması için yaşlılık sigortası bakımından bağlı bulunduğu kuruma veya sandığa müracaat etmiş olduğunu belgelemesi şarttır. İşçinin ölümü halinde bu şart aranmaz.

KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIR

Kıdem tazminatının hesaplanması, son ücret üzerinden yapılır. Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.

Ancak, son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.

Kıdem tazminatına esas olacak ücretin hesabında işçiye sağlanmış olan para ve para ile ölçülmesi mümkün akdi ve kanundan doğan  menfaatler de  göz önünde  tutulur.   

KIDEM TAZMİNATININ ÖDENMESİNDE FAİZ

Kıdem   tazminatının   zamanında   ödenmemesi   sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.

İŞE İADE DAVASI NEDİR VE NASIL AÇILIR? (TIKLA ÖĞREN…)

İŞÇİNİN ÖLÜMÜ HALİNDE KIDEM TAZMİNATI NE OLUR?

İşçinin ölümü halinde kıdem tazminatı tutarı, kanuni mirasçılarına ödenir.

Kıdem tazminatının ödenmemesi halinde işverene karşı açacak olduğunuz davalarda, mutlaka uzman iş hukuku avukatından danışmanlık almanızı tavsiye ederiz.

İSTANBUL AVUKAT EZGİ ESNİK GÜNAY HUKUK BÜROSU