Soybağının reddi, yenilik doğuran bir hak olarak baba ile çocuk arasında ki soybağının ortadan kaldırılmasını ifade eder. Dava dışında baba ile çocuk arasında ki soybağının ortadan kaldırılması mümkün değildir.

Türk Medeni Kanunu soybağının reddinde ispat yükünün kime ait olacağını belirlemiştir. Medeni Kanun madde 287’de evlenmeden başlayarak en az yüz seksen gün geçtikten sonra ve evliliğin sona ermesinden başlayarak en fazla üçyüz gün içinde doğan çocuğun evlilik içinde ana rahmine düşmüş sayılacağı kabul edilmiştir. Çocuğun evlilik içinde ana rahmine düştüğünün kabul edildiği bu hallerde babalık karinesi güçlüdür, çocuğun soybağını reddetmek oldukça güçtür. Çocuk evlilik içinde ana rahmine düşmüşse ispat yükünün davacı üzerinde olacağı bu halde davacı, kocanın baba olmadığını ispat edecektir.

Medeni Kanun madde 288 ‘de ise “Çocuk, evlenmeden önce veya ayrı yaşama sırasında ana rahmine düşmüşse, davacının başka bir kanıt getirmesi gerekmez.” hükmü yer almakta olup burada babalık karinesi çok daha zayıftır. Ancak, gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişkide bulunduğu konusunda inandırıcı kanıtlar varsa, kocanın babalığına ilişkin karine geçerliliğini koruyacaktır.

SOYBAĞININ REDDİ DAVASINI AÇMA HAKKI

Soybağının reddi davasını açma hakkı kocaya, çocuğa ve şartların oluşması halinde kocanın alt soyu ile ana ve babasına ayrıca baba olduğunu iddia eden kişiye tanınmıştır.
Koca, soybağının reddi davasını, doğumu ve baba olmadığını veya ananın gebe kaldığı sırada başka bir erkek ile cinsel ilişkide bulunduğunu öğrendiği tarihten başlayarak bir yıl içinde açmak zorundadır. Çocuk ise, ergin olduğu tarihten başlayarak en geç bir yıl içinde dava açmak zorundadır. Bu bir yıllık sürelerin geciktirilmesi haklı bir sebebe dayanıyorsa, bir yıllık süre bu sebebin ortadan kalktığı tarihte işlemeye başlayacaktır.

Kocanın alt soyu ile ana ve babasının ayrıca baba olduğunu iddia eden kişinin dava açma hakkı ise, dava açma süresi geçmeden önce kocanın ölmesi veya gaipliğine karar verilmesi ya da sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybetmesi hâllerinde mümkün olabilecektir. Bu ilgililer, doğumu ve kocanın ölümünü, sürekli olarak ayırt etme gücünü kaybettiğini veya hakkında gaiplik kararı alındığını öğrenmelerinden başlayarak bir yıl içinde soybağının reddi davası açabileceklerdir.

Çocuk dışında dava açma hakkı olanların açacakları soybağının reddi davasında, davalı olarak anne ve çocuk gösterilir. Çocuğun açacağı soybağının reddi davasında ise davalı olarak anne ve baba gösterilecektir.
Mahkemece soybağının reddi kararı verilmesi ve bu kararın kesinleşmesi ile çocuk ile koca arasında ki soybağı ortadan kalkar. Ancak çocuğun anaya karşı soybağında herhangi bir değişiklik söz konusu olmaz. Soybağının reddi kararı verilmesi ve kararın kesinleşmesi ile çocuk ile koca arasındaki soybağı geçmişe etkili olarak çocuğun doğumu tarihinden itibaren ortadan kalkar. Çocuk artık anasının kocasının soyadını taşıyamaz ve mirasçısı olamaz.

Av. Ezgi Esnik Günay