TÜM AYRINTILARI İLE ÇOCUĞUN VELAYETİ

Anne ve baba evliliği devam ettiği sürece velayet hakkı anne ve babaya aittir. Peki velayet nedir?

VELAYET HAKKI

Evlilik devam eder iken anne veya babadan biri kısıtlanır, gaipliğine hükmedilir, ölürse velayet tek başına diğer tarafa ait olur.

Yasal zorlayıcı bir sebep olmadıkça anne ve baba sağken velayet anne ve babadan alınamaz. Ama çocuğun menfaati gerektiriyor ise velayet hakkı anne ve babadan alınabilecektir. Örneğin anne ve baba şiddet uyguluyor, çocuk çok kötü şartlarda yaşıyor vs. gibi durumlarda mahkeme veya savcılık kararı ile anne ve babadan alınabilir.  Velayet konusunda karar verilir iken her koşulda gözetilen çocuğun üstün yararıdır.

BOŞANMA HALİNDE VELAYET

Boşanma kararı verilmesi ile velayet hakkı taraflardan birisine bırakılacaktır.

Velayetin kime bırakılacağı konusunda ise mahkeme çocuğun üstün yararını gözetecektir. Anne ve babanın yararı ile çocuğun yararının çatıştığı durumlarda çocuğun yararına üstünlük tanınması gerekecektir. Bu sebeplerle mahkemece çocuğun velayetine ilişkin karar verilir iken tarafların kusuruna, kusur derecesine bakılmaz, tarafların çocuğa karşı tavır ve davranışlarına bakılır. Ayrıca idrak çağında olduğu kabul edilen çocukların velayet konusunda ki tercihine de önem verilmesi gerekecektir.

Mahkeme velayet konusunda karar verir iken tarafların çocuklara davranışlarına, idrak yaşındaki çocuğun talebine, kardeşlerin mümkün olduğunca birbirinden ayrılmamasına, çocuğun yaşayacağı ortam gibi birçok unsuru bir arada değerlendirecektir.

GEÇİCİ VELAYET NEDİR

Geçici velayet uygulamada daha çok tedbiren velayet olarak kullanılmaktadır.

Boşanma davası sırasında da velayet anne ve baba için müşterektir. Boşanma davası sırasında taraflar geçici velayet talebinde bulunabilirler. Boşanma kararı kesinleşene kadar da geçici velayete ilişkin talepte bulunulabilir.

Velayetin kaldırılması davasında ise geçici velayet  yani tedbiren velayete ilişkin karar işin esasına ilişkin bir karar olacağından mahkemece karar verilmeyecektir.

ANNE VE BABA EVLİ DEĞİLSE

Anne ve baba evli değil ise kural olarak velayet anneye aittir.

VELAYETİN KALDIRILMASI

Velayet kamu düzenine ilişkin olup çocuğun menfaatleri gerektirdiğinde anne ve baba velayetin kaldırılmasını isteyebileceği gibi üçüncü kişilerde velayetin kaldırılmasını talep edebilir.

VELAYETİN KALDIRILMA SEBEPLERİ

Anne ya da baba tarafından velayetin kaldırılması için  dava açılabileceği gibi velayet hakkı kamu düzenine ilişkin olması  sebebi ile hakim velayetin kaldırılması için kendiliğinden gerekli önlemleri alabilir. Ayrıca 3. kişiler de velayetin kaldırılması için dava açabilir. Örneğin annenne, babanene, dedelerin de velayetin kaldırılması için dava açtığını duymaktayız.

Velayetin kaldırılması için neler sebep olabilir.

Anne ve babanın deneyimsizliği, çocuğa iyi bakamaması, yeterli ilgi göstermemeleri, velayet görevlerinin yerine getirilmemesi velayetin kaldırılması için sebep teşkil edebilecektir.

Velayet kendisinde olan anne veya babanın çocukla farklı yerlerde yaşamaları çocuk ile yeterince ilgilenilmediği sonucunu doğuruyor, çocuğa karşı yükümlülükler yerine getirilmiyorsa bu durumda velayetin kaldırılması için sebep teşkil edebilir. Velayeti kendisine bırakılan tarafın çocuğu terk etmesi de yine bu kapsamda değerlendirilebilecektir, tabi anne veya baba iş adresinin değişmesi gibi zorunlu sebepler ile geçici süre çocuktan ayrı kalmak zorunda kalabilir, ama asıl olan velayet kendisinde olan anne yada baba ile çocuğun birlikte yaşamasıdır.

Anne veya babanın hastalığı, özrü yine çocuğun ihmal edilmesine sebep teşkil ediyor ise velayetin kaldırılması için sebep teşkil edebilir.

Anne yada baba tarafından velayet görevi tutukluluk, göz altına alınma gibi sebepler ile gereği gibi yerine getirilemeyebilir. Bu halde velayetin kaldırılması için sebep teşkil edebilir.

Anne yada babanın yeniden evlenmesi veya ekonomik olarak yetersizliği tek başına velayetin kaldırılması için sebep teşkil etmeyecektir. Fakat  anne veya baba yeni evliliğinde velayet görevlerini aksatır, çocukla yeterince ilgilenmez ve velayet görevini gereği gibi yerine getirmez ise bu durum velayet değişikliğine sebep olabilecektir. Velayet kendisinde olan tarafın fakirliği de tek başına velayetin değiştirilmesi için sebep teşkil etmeyecektir. Önemli olan velayet kendisinde olan tarafın çocuğu ile yeterince ilgilenip ilgilenmediği, çocuğa karşı velayet yükümlülüklerini yerine getirip getirmediğidir, zira velayet kendisinde olmayan tarafında çocuğuna ekonomik olarak destek olması yükümlülüğü devam etmektedir.

VELAYETİN KALDIRILMASI SEBEPLERİNE ÖRNEKLER

Anne ve babanın çocuğa karşı yükümlülüklerini ağır şekilde savsaklaması neticesinde velayetin değiştirilmesine karar verilebilir. Bu durumlara örnek vermek gerekir ise çocuğa şiddet uygulanması, çocuğun mallarının iyi yönetilememesi, çocuğun mallarının anne veya babanın kendi üzerine geçirmesi, çocuğun parasını anne veya babanın kendisi için harcaması, çocuğun okula gönderilmemesi, eğitim hayatının engellenmesi, çocuk ile velayet kendisine bırakılmamış tarafın kişisel ilişki kurmasının engellenmesi, çocuğun terk edilmesi, çocuğun gelişimini engelleyen veya çocuğa iyi örnek teşkil etmeyen yaşam biçimi, çocuğun tehlikeye düştüğü anda çare aranmaması, çocuğun hastalığı halinde yeterince ilgilenilmemesi örnek olarak gösterilebilir.

Velayet davalarında mutlaka velayet konusunda uzman bir avukattan danışmanlık almanızı tevsiye ederiz.

İSTANBUL AVUKAT EZGİ ESNİK GÜNAY HUKUK BÜROSU