EMBED KOD VE TELİF HAKLARI İHLALİ
ESER SAHİBİNİN MALİ HAKLARI
Fikir ve Sanat Eserleri Kanununda, eser sahibine eser üzerinde mali ve manevi yetkiler tanımıştır. Mali haklar, “eserden ekonomik yönden yararlanma olanağını ve bunun şeklini tayin etme imkânını münhasıran sahibine veren ve ona eserden üçüncü kişilerin bu tarzda yararlanmalarına engel olma yetkilerini bahşeden mutlak haklardır.”[1]
Eser sahibinin mali hakları FSEK’de sınırlı sayıda sayılmıştır. FSEK’da sayılan mali haklar işleme hakkı (FSEK md.21), çoğaltma hakkı (FSEK md.22), yayma hakkı (FSEK md.23), temsil hakkı (FSEK md.24) ve işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı (FSEK md.25)’dır.
ESER SAHİBİNİN UMUMA İLETİM HAKKI
Eserin işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla umuma iletim hakkı FSEK md. 25’de düzenlenmiştir. FSEK md. 25’de “Bir eserin aslını veya çoğaltılmış nüshalarını, radyo-televizyon, uydu ve kablo gibi telli veya telsiz yayın yapan kuruluşlar vasıtasıyla veya dijital iletim de dahil olmak üzere işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla yayınlanması ve yayınlanan eserlerin bu kuruluşların yayınlarından alınarak başka yayın kuruluşları tarafından yeniden yayınlanması suretiyle umuma iletilmesi hakkı” münhasıran eser sahibine bırakılmıştır.
FSEK md.25 ile iletim ve yeniden iletim hakkı münhasıran eser sahibine tanınmıştır. Eser sahibi; “eserinin radyo-televizyon, uydu ve kablo gibi telli veya telsiz yayın yapan kuruluşlar vasıtasıyla veya dijital iletim de dâhil olmak üzere işaret, ses ve/veya görüntü nakline yarayan araçlarla yayınlanmasına, yayınlanan eserlerin bu kuruluşların yayınlarından alınarak başka yayın kuruluşları tarafından yeniden yayınlanmasına ve telli veya telsiz araçlarla satışına veya başka yollarla umuma dağıtılmasına izin verme hakkına sahiptir”. (FSEK md. 25/II) Eser sahibi, eseri kamuya iletim hakkını başkasına devredebilir.
YOUTUBE ÜZERİNDEN VİDEOLARIN EMBED/YERLEŞTİRME KODU ARACILIĞIYLA BAŞKA SİTELERDE YAYINLANMASI
Son zamanlarda YouTube üzerinden videoların Embed/Yerleştirme kodu aracılığıyla başka sitelerde yayınlandığı sıkça görülmektedir. Bu durumun telif hakları açısından ihlal oluşturup oluşturmadığı da tartışma konuları arasında yer almaktadır. Öncelikle youtube üzerinden video paylaşımında videoyu paylaşan kişinin embed kod ile paylaşımına engel olunabileceği bilinmekle birlikte aşağıda doktrinde bu konuda ki görüşlere yer verilerek telif hakları yönünden konu mevzuat kapsamında incelenecektir.
Embed kod ile yapılan paylaşımda Web sitesine gömülen içerik, YouTube sunucularından çekilerek yayınlanmaktadır. Embed kod ile yapılan video yerleştirmelerde Youtube sitesinde yer alan video başka bir kimse tarafından kendi internet sitesine entegre edilerek görüntülenmektedir. Konuya ilişkin olarak Prof. Savaş Bozbel Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku kitabında “Başka birisine ait internet sayfalarının, frame ya da inline-link denilen yollarla bir başka kimse tarafından kendi internet sitesine entegre edilerek görüntülenmesinde ise yeni bir umuma erişilebilir kılma daha gerçekleşmiş demektir.”[2] açıklamasına yer vermiştir.
Embed kodu gömmek için satır içi “iframe” çerçeve kullanılmaktadır. Yukarıda yer verildiği üzere doktrinde Prof. Savaş Bozbel tarafından frame denilen yolla yapılan yayınlarda umuma erişilebilir kılmanın gerçekleştiği belirtilmiştir.
İÇERİK SAĞLAYICININ SORUMLULUĞU NE KADAR ?
Embed kod ile Youtube sitesinden alınmış olan bir videonun ilgili kişinin web sitesine eklenmesinde, videoyu izleyen kişi hala aynı site URL’si altında videoyu izlemekte yani bulunduğu siteden ayrılmadan videoyu izlemektedir. Bunun yanı sıra 5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi Ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanuun 4. Maddesinde aynen şu hüküm yer almaktadır “(1) İçerik sağlayıcı, internet ortamında kullanıma sunduğu her türlü içerikten sorumludur. (2) İçerik sağlayıcı, bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten sorumlu değildir. Ancak, sunuş biçiminden, bağlantı sağladığı içeriği benimsediği ve kullanıcının söz konusu içeriğe ulaşmasını amaçladığı açıkça belli ise genel hükümlere göre sorumludur.”
İçerik sağlayıcının bağlantı sağladığı başkasına ait içerikten sorumluluğuna ilişkin olarak yine doktrinde Prof. Savaş Bozbel Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku kitabında “…bu tür tam entegre, “inline-links”lerde mevcuttur. (Özellikle Youtube ya da Google Videos gibi video platformları, kendi sistemleri üzerinde yer sağladıkları videolara doğrudan link verilmesi suretiyle bağlantıya müsaade etmekte, üçüncü şahıslarca bu görüntüler siteye doğrudan bağlantı verilmek suretiyle kendi sitelerinde gösterilmektedir) “Inline-links”ler, link şeklinde atıf olarak fark edilmeyen başka bir sitede ya da sunucu üzerinde bulunan datanın, kendi internet sitesine entegre edilmesidir. Başka bir deyimle, site işleticisi bir bağlantı vermek suretiyle başka bir dokümana bağlantı olabileceğini belirtmekle birlikte, internet kullanıcısına başka bir sitede olduğunu açıkça göstermemektedir. İnternet tarayıcısının adres kısmında yazılı önceki adreste – başka bir internet sitesinde olmasına rağmen değişiklik olmamaktadır. Bu olay bir internet sitesinin görünümün alınması (framing) ile aynı görülmelidir. Zira inline link halinde de kendi alan adı altında link koymak suretiyle görünümünü aynen alan kimse bir başkasının hizmetini kendisine ait yapmıştır.
Yukarıda söylenenler bağlantı verilen içeriğinde atıf yapılan sitenin URL’sinin otomatik olarak yüklendiği başka birisinin içeriğinin gösterildiği frame için de geçerlidir. Ancak frame içeriğine hyperling şeklinde atıf yapılmış ve bu atıf görülebiliyorsa üçüncü kişiye ait bu içeriğe ulaşılabilmesi için bu linke tıklanması gerekiyorsa sorun biraz daha karmaşıktır. Bu tür hallerde vasat düzeydeki dikkatli kullanıcının objektif kritere göre servis sağlayıcının kendi içeriği olduğundan hareket edilebiliyorsa tıklanan içeriğe göre bir sonuca varmak gerekir.” [3] görüşüne yer vermiştir.
EMBED KOD İLE PAYLAŞIMDA İÇERİK SAĞLAYICININ SORUMLULUĞU
Youtube üzerinden embed kod ile başka bir site içerisinde yerleştirilmiş olan videoların sağ alt kısmında Youtube butonunun yer aldığı, Youtube üzerinden embed kod ile başka bir site içerisinde yerleştirilmiş olan videoların sağ alt kısmında yer alan Youtube butonu üzerine gelindiğinde “youtube.com sitesinden izle” açıklamasının yer aldığı ve Youtube butonuna tıklandığında youtube.com sitesine geçiş yapıldığı yani hyperlink yolu ile Youtube sitesine geçiş yapıldığı görülmektedir.
Youtube üzerinden embed kod ile başka bir site içerisinde yerleştirilmiş olan videolarda, her ne kadar videoyu izleyen kişi aynı URL bağlantısı içerisinde kalarak videoyu izlemekte ise de videoların sağ alt köşesinde YouTube yazısı ve butonu bulunmasından kullanıcının videonun kaynağının YouTube video barındırma sitesi olduğu anlayacağı ve yine bu Youtube butonuna tıklandığında youtube.com sitesine geçiş yapıldığı yani hyperlink yolu ile Youtube sitesine geçiş yapıldığı, videosunu YouTube sitesine yükleyen hak sahibinin embed kod paylaşımına sınırlandırma imkanı varken bu imkanı kullanmamış olması, izlenen videodan dolayı gelirlerin yine Videosunu YouTube sitesine yükleyen hak sahibine ait olduğu dikkate alındığında 5651 sayılı Kanunu Madde 4 uyarınca ise içerik sağlayıcının sorumluluğunun doğmadığı görüşü İstinaf Mahkemesince de kabul edilmiştir.
[1] Tekinalp, Fikri Mülkiyet Hukuku, 170.
[2] Savaş Bozbel, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, (İstanbul: Levha Yayınları, 2012), 146.
[3] Savaş Bozbel, Fikir ve Sanat Eserleri Hukuku, (İstanbul: Levha Yayınları, 2012), 491.
